زمان تقریبی مطالعه: 7 دقیقه
 

تنزیه محمد (قرآن)





یکی از فضایل پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله مبرا بودن از هر گونه فساد و گمراهی و دیوانگی بودند. در این مقاله آیات مرتبط با تنزیه حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله معرفی می‌شوند.


۱ - تنزیه از کهانت



مبرّا بودن پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از کهانت:
۱. فَذَكِّرْ فَما أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِكاهِنٍ وَ لا مَجْنُونٍ.
۲. إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ‌ وَ لا بِقَوْلِ كاهِنٍ‌ ....

۲ - تنزیه از شرک



تنزيه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، از هرگونه شرک و بت‌پرستی:
۱. قُلْ أَ غَيْرَ اللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِيًّا فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ يُطْعِمُ وَ لا يُطْعَمُ قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ‌ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَ لا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ.
۲. قُلْ أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ أَ إِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرى‌ قُلْ لا أَشْهَدُ قُلْ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ إِنَّنِي بَرِي‌ءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ.
۳. قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ قُلْ لا أَتَّبِعُ أَهْواءَكُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذاً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُهْتَدِينَ.
۴. قُلْ أَ نَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَنْفَعُنا وَ لا يَضُرُّنا وَ نُرَدُّ عَلى‌ أَعْقابِنا بَعْدَ إِذْ هَدانَا اللَّهُ كَالَّذِي اسْتَهْوَتْهُ الشَّياطِينُ فِي الْأَرْضِ حَيْرانَ لَهُ أَصْحابٌ يَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنا قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدى‌ وَ أُمِرْنا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعالَمِينَ.
۵. إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ حَنِيفاً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ.
۶. اتَّبِعْ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ.
۷. قُلْ إِنَّنِي هَدانِي رَبِّي إِلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ دِيناً قِيَماً مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً وَ ما كانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ‌ قُلْ أَ غَيْرَ اللَّهِ أَبْغِي رَبًّا وَ هُوَ رَبُّ كُلِّ شَيْ‌ءٍ ....
۸. ... فَلا أَعْبُدُ الَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لكِنْ أَعْبُدُ اللَّهَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ‌ ... وَ أَنْ أَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفاً وَ لا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ.
۹. ... وَ سُبْحانَ اللَّهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ.
۱۰. ... قُلْ إِنَّما أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ وَ لا أُشْرِكَ بِهِ إِلَيْهِ أَدْعُوا وَ إِلَيْهِ مَآبِ.
۱۱. قُلْ أَ فَغَيْرَ اللَّهِ تَأْمُرُونِّي أَعْبُدُ أَيُّهَا الْجاهِلُونَ‌ وَ لَقَدْ أُوحِيَ إِلَيْكَ وَ إِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ وَ لَتَكُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِينَ.
۱۲. قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَمَّا جاءَنِي الْبَيِّناتُ مِنْ رَبِّي وَ أُمِرْتُ أَنْ أُسْلِمَ لِرَبِّ الْعالَمِينَ.
۱۳. قُلْ إِنَّما أَدْعُوا رَبِّي وَ لا أُشْرِكُ بِهِ أَحَداً قُلْ إِنِّي لَنْ يُجِيرَنِي مِنَ اللَّهِ أَحَدٌ وَ لَنْ أَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَداً.
۱۴. قُلْ يا أَيُّهَا الْكافِرُونَ‌ لا أَعْبُدُ ما تَعْبُدُونَ‌ وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُدُ وَ لا أَنا عابِدٌ ما عَبَدْتُّمْ.

۳ - تنزیه از بافته‌های شعری



پيراسته بودن محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، از بافته‌هاى شعرى:
۱. وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَ ما يَنْبَغِي لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ وَ قُرْآنٌ مُبِينٌ. ما هرگز شعر به او ( پیامبر) نیاموختیم، و شایسته او نیست ( شاعر باشد)؛ این ( کتاب آسمانی ) فقط ذکر و قرآن مبین است! .او شاعر نیست ، او انذار کننده زندگان است !گفتیم در این سوره بحثهاى زنده و جامعى پیرامون اصول اعتقادى توحید، معاد، نبوت مطرح شده ، و در مقطعهاى متفاوتى سخن را از یکى به دیگرى منتقل مى سازد.
۲. وَ يَقُولُونَ أَ إِنَّا لَتارِكُوا آلِهَتِنا لِشاعِرٍ مَجْنُونٍ‌ بَلْ جاءَ بِالْحَقِّ وَ صَدَّقَ الْمُرْسَلِينَ. «آیا ما معبودان خود را بخاطر شاعری دیوانه رها کنیم؟!»•چنین نیست، او حقّ را آورده و پیامبران پیشین را تصدیق کرده است!
۳. أَمْ يَقُولُونَ شاعِرٌ نَتَرَبَّصُ بِهِ رَيْبَ الْمَنُونِ‌ قُلْ تَرَبَّصُوا فَإِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُتَرَبِّصِينَ.
۴. إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ‌ وَ ما هُوَ بِقَوْلِ شاعِرٍ قَلِيلًا ما تُؤْمِنُونَ.

۴ - تنزیه از گمراهی



پيراسته بودن محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، از گمراهی و فساد رأى‌:
ما ضَلَّ صاحِبُكُمْ وَ ما غَوى‌. که هرگز دوست شما (محمّد «صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم») منحرف نشده و مقصد را گم نکرده است.

۵ - تنزیه از جنون



منزّه بودن محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، از هرگونه جنون و دیوانگی:
۱. أَ وَ لَمْ يَتَفَكَّرُوا ما بِصاحِبِهِمْ مِنْ جِنَّةٍ إِنْ هُوَ إِلَّا نَذِيرٌ مُبِينٌ. آیا فکر نکردند که همنشین آنها ( پیامبر) هیچ‌گونه (اثری از) جنون ندارد؟! (پس چگونه چنین نسبت ناروایی به او می‌دهند؟!) او فقط بیم دهنده آشکاری است (که مردم را متوجه وظایفشان می‌سازد). .در این آیه نخست خداوند به گفتار بى اساس بت پرستان دائر به جنون پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) چنین پاسخ مى گوید: ((آیا آنها فکر و اندیشه خود را به کار نینداختند که بدانند همنشین آنها (پیامبر) هیچگونه آثارى از جنون ندارد.
۲. أَمْ يَقُولُونَ بِهِ جِنَّةٌ بَلْ جاءَهُمْ بِالْحَقِّ وَ أَكْثَرُهُمْ لِلْحَقِّ كارِهُونَ. یا می‌گویند او دیوانه است؟! ولی او حق را برای آنان آورده؛ امّا بیشترشان از حق کراهت دارند (و گریزانند).
۳. أَفْتَرى‌ عَلَى اللَّهِ كَذِباً أَمْ بِهِ جِنَّةٌ بَلِ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ فِي الْعَذابِ وَ الضَّلالِ الْبَعِيدِ.
۴. ... ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا ما بِصاحِبِكُمْ مِنْ جِنَّةٍ إِنْ هُوَ إِلَّا نَذِيرٌ لَكُمْ‌ .... عذاب شدید.بگو: «شما را تنها به یک چیز اندرز می‌دهم، و آن اینکه: دو نفر دو نفر یا یک نفر یک نفر برای خدا قیام کنید، سپس بیندیشید این دوست و همنشین شما ( محمّد ) هیچ گونه جنونی ندارد؛ او فقط بیم‌دهنده شما در برابر عذاب شدید (الهی) است!» .در نخستین آیه به خمیر مایه همه تحولات و دگرگونیهاى اجتماعى و اخلاقى و سیاسى و اقتصادى و فرهنگى اشاره کرده ، و در جمله هائى بسیار کوتاه و پر محتوا مى گوید: به آنها بگو من تنها شما را به یک چیز اندرز مى دهم ، و آن اینکه براى خدا قیام کنید. دو نفر، دو نفر، یا یکنفر، یکنفر، سپس اندیشه کنید (قل انما اعظکم بواحدة ان تقوموا لله مثنى و فرادى ثم تتفکروا).((این دوست و همنشین شما (محمد) هیچگونه انحراف فکرى و جنون ندارد))
۵. وَ يَقُولُونَ أَ إِنَّا لَتارِكُوا آلِهَتِنا لِشاعِرٍ مَجْنُونٍ‌ بَلْ جاءَ بِالْحَقِّ وَ صَدَّقَ الْمُرْسَلِينَ. و پیوسته می‌گفتند: «آیا ما معبودان خود را بخاطر شاعری دیوانه رها کنیم؟!»•چنین نیست، او حقّ را آورده و پیامبران پیشین را تصدیق کرده است!
۶. كَذلِكَ ما أَتَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا قالُوا ساحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ‌ أَ تَواصَوْا بِهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ طاغُونَ‌ فَتَوَلَّ عَنْهُمْ فَما أَنْتَ بِمَلُومٍ.
۷. فَذَكِّرْ فَما أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِكاهِنٍ وَ لا مَجْنُونٍ.
۸. ما أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِمَجْنُونٍ.
۹. وَ إِنْ يَكادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَ يَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ‌ وَ ما هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعالَمِينَ.
۱۰. وَ ما صاحِبُكُمْ بِمَجْنُونٍ.

۶ - پانویس


 
۱. طور/سوره۵۲، آیه۲۹.    
۲. حاقّه/سوره۶۹، آیه۴۰.    
۳. حاقّه/سوره۶۹، آیه۴۲.    
۴. انعام/سوره۶، آیه۱۴.    
۵. انعام/سوره۶، آیه۱۹.    
۶. انعام/سوره۶، آیه۵۶.    
۷. انعام/سوره۶، آیه۷۱.    
۸. انعام/سوره۶، آیه۷۹.    
۹. انعام/سوره۶، آیه۱۰۶.    
۱۰. انعام/سوره۶، آیه۱۶۱.    
۱۱. انعام/سوره۶، آیه۱۶۴.    
۱۲. یونس/سوره۱۰، آیه۱۰۴.    
۱۳. یونس/سوره۱۰، آیه۱۰۵.    
۱۴. یوسف/سوره۱۲، آیه۱۰۸.    
۱۵. رعد/سوره۱۳، آیه۳۶.    
۱۶. زمر/سوره۳۹، آیه۶۴.    
۱۷. زمر/سوره۳۹، آیه۶۵.    
۱۸. غافر/سوره۴۰، آیه۶۶.    
۱۹. جنّ/سوره۷۲، آیه۲۰.    
۲۰. جنّ/سوره۷۲، آیه۲۲.    
۲۱. کافرون/سوره۱۰۹، آیات۱-۴.    
۲۲. یس/سوره۳۶، آیه۶۹.    
۲۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۸، ص۴۳۸.    
۲۴. صافات/سوره۳۷، آیه۳۶.    
۲۵. صافات/سوره۳۷، آیه۳۷.    
۲۶. طور/سوره۵۲، آیه۳۰.    
۲۷. طور/سوره۵۲، آیه۳۱.    
۲۸. حاقّه/سوره۶۹، آیه۴۰.    
۲۹. حاقّه/سوره۶۹، آیه۴۱.    
۳۰. نجم/سوره۵۳، آیه۲.    
۳۱. اعراف/سوره۷، آیه۱۸۴.    
۳۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۷، ص۳۷.    
۳۳. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۷۰.    
۳۴. سبأ/سوره۳۴، آیه۸.    
۳۵. سبا/سوره۳۴، آیه۴۶.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۸، ص۱۳۴.    
۳۷. صافات/سوره۳۷، آیه۳۶.    
۳۸. صافات/سوره۳۷، آیه۳۷.    
۳۹. ذاریات/سوره۵۱، آیات۵۲- ۵۴.    
۴۰. طور/سوره۵۲، آیه۲۹.    
۴۱. قلم/سوره۶۸، آیه۲.    
۴۲. قلم/سوره۶۸، آیه۵۱.    
۴۳. قلم/سوره۶۸، آیه۵۲.    
۴۴. تکویر/سوره۸۱، آیه۲۲.    


۷ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۹، ص۴۹، برگرفته از مقاله «تنزیه محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله»    
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۷، ص۱۷۲، برگرفته از مقاله «تنزیه محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله».    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.